Wydarzenia, jakie miały miejsce podczas pochodu pierwszomajowego w 1905 roku, w wyniku starć z carską policją zginęło wówczas 31 polskich robotników, będą tematem wystawy „1 maja 1905 roku w Warszawie” prezentowanej od piątku w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.
Na wystawie, obok obrazów, wyeksponowane zostaną pochodzące z prywatnych zbiorów pamiątki związane z poległymi członkami SDKPiL (Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy) Mieczysławem Wyszomirskim i Karolem Szonertem – ich fotografie, odręczne notatki, akwarele.
W 1905 roku wzięli oni udział w wielkiej manifestacji pierwszomajowej. Po przemarszu uliczkami Woli, na wysokości domu w Alejach Jerozolimskich 101 demonstracja została brutalnie spacyfikowana przez wojsko rosyjskie. Wyszomirski szedł na jej czele, jako chorąży, niosąc sztandar SDKPiL i poległ od kuli wraz z innymi demonstrantami. Radca Sajfert doniósł o tym generał-gubernatorowi warszawskiemu następującymi słowami: +Mam zaszczyt donieść Waszej Ekscelencji, że strajkowi zorganizowanemu przez robotników dla upamiętnienia 1 maja, towarzyszyły następujące okoliczności. We wszystkich fabrykach, zakładach rzemieślniczych i handlowych praca została porzucona (…). O 10 rano na rogu Wroniej i Chłodnej, przed domem nr 50 nieznany robotnik rozdawał przechodniom proklamacje. Zauważył to dzielnicowy 7-go cyrkułu Czernokryłow, ale ktoś z tłumu oddał do niego strzał, chybiając. Stojący przed domem przy Chłodnej 4, gdzie kwateruje rota Wołyńskiego pułku lejb-gwardii, szeregowiec Kolesow strzelił do napastnika, który z rewolwerem upadł na chodnik. Przeniesiony do domu przy Chłodnej 50 w ciągu kilku minut zmarł. Był nim Karol Szonert, lat 19…
– napisano w informacji prasowej.
Jak przekazano, „pamiątki zostaną zaprezentowane na stole, który w 1905 roku wykonali członkowie SDKPiL – stolarze Mlonek i Wróblewski”. Historię eksponatu, zawierającego skrytki na dokumenty, opowie gość specjalny prof. Stanisław Jędrzejewski z Katedry Nauk Społecznych Akademii Leona Koźmińskiego, którego babcia sprzedała stół do zbiorów Muzeum Niepodległości.
Wernisaż wystawy zaplanowano na piątek na godz. 12 w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, oddziale Muzeum Niepodległości. Wystawę będzie można obejrzeć do 6 maja.
PAP/AS
Wystawa „Cele bezpieki” w budynku Ministerstwa Sprawiedliwości – od 1 marca ponownie otwarta
