Punkt widzenia na dotychczasowe i obecne działania Moskwy
Źródło grafiki: https://edition.cnn.com/2021/04/05/europe/russia-arctic-nato-military-intl-cmd/index.html
Dyskusje z przyjaciółmi o geopolityce niejednokrotnie potrafią przypomnieć stare zapomniane wydarzenia, które stają się oczywistymi w zestawieniu z rzeczywistością, ale dopiero gdy jak powiedział przyjaciel (w tym przypadku były Dowódca 18. pułku rozpoznawczego, jednostki, która była dla nas drugim domem przez kilka lat) zadasz sobie pięć razy pytanie, dlaczego tak się dzieje. W tym przypadku pytanie, które trzeba sobie zadać pięć razy brzmi:
Jaki jest cel dotychczasowych działań Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, jakie podejmowały
i podejmują w globalnym środowisku bezpieczeństwa?
Jakie zatem działania zostały podjęte przez Siły Zbrojne Rosji w jej globalnym środowisku bezpieczeństwa w XXI wieku?
Po pierwsze, w 2008 roku Moskwa użyła Sił Zbrojnych w Gruzji w operacji, którą nazwała operacją wymuszania pokoju. Konflikt i jego podłoże został opisany w licznych publikacjach, z których na uwagę pod względem fachowości i przejrzystości treści zasługuje pozycja
M. Depczyńskiego pt. Rosyjska sztuka operacyjna w zarysie.
Nie sam konfliktu abchasko-gruziński oraz osetyńsko-gruziński wzbudzić powinien skojarzenia, a to co wydarzyło się tuż po nim. Mianowicie w Siłach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej w ramach Lessons & Learn wyciągnięto zasadniczy wniosek dotyczący konieczności modernizacji armii. W 2008 roku rozpoczęto jej reformę, która praktycznie zakończyła się dopiero w 2016 roku.
W ramach reformy, zmieniono struktury organizacyjne i dowodzenia Siłami Zbrojnymi, utworzono nowe rodzaje wojsk (Wojska Arktyczne) oraz przyjęto ambitny Plan Modernizacji Technicznej (obecnie założenia przyjęte w 2008 roku zostały osiągnięte niemalże w 90 %).
W tym przypadku na uwagę zasługuje fakt utworzenia jednostek zdolnych do działania poza kołem podbiegunowym północnym, patrz Wojsk Arktycznych, pod dyskusję specjalistów poddaję fakt nazwania przeze mnie danych jednostek nowym Rodzajem Wojsk.
Rys.: Żołnierze Wojsk Arktycznych [źródło: MO RF]
Geneza ich powstania jest dosyć ciekawa. Mianowicie przed ich utworzeniem zwyczajem rosyjskim w mediach społecznościowych, w światowej prasie naukowej ukazały się publikacje bazujące na badaniach rosyjskich badaczy stwierdzające, iż (…) struktura Grzbietu Łomonosowa jest tożsama ze strukturą skorupy kontynentalnej, co oznacza, że jest on częścią przylegającego szelfu kontynentalnego Federacji Rosyjskiej (…) . Jaki był cel tak karkołomnych zabiegów naukowych? Cytując za źródłem (…) Roszcząc sobie prawo do grzbietu, Rosja uważa też, że ma prawo do bogactw naturalnych znajdujących się w rejonie bieguna północnego (…). Można stwierdzić, że tym samym jest to pierwsze oficjalne żądanie wysunięte przez Moskwę o uznanie wyłącznych praw do tego obszaru. Późniejsza narracja Rosji na danej „Linii Wysiłku” w operacji informacyjnej, której możemy nadać kryptonim „Rosyjska Arktyka” jest jednolita i spójna.
Rys.: Grzbiet Łomonosowa
Kończąc rozważania dotyczące operacji „Rosyjska Arktyka” nadmienię, iż w 2019 roku (…) Podkomisja ONZ potwierdziła przynależność geologiczną części terytoriów Arktyki do kontynuacji szelfu kontynentalnego Rosji (…). Co to oznacza? Mianowicie, to iż trzeba teraz tylko posiadać siły zdolne do obrony tak trudnego terytorium. Siłami tymi są Wojska Arktyczne.
Jednostki dedykowane do działania poza północnym kołem podbiegunowym w Siłach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej W 2019 r. podporządkowane były pod Northern Fleet Joint Strategic Command (NFJSC).
Rys.: Dyslokacja wybranych jednostek NFJSC
[źródło: FOI, Russian Military Capability in a Ten-Year Perspective – 2019, s. 39]
Jednostki ogólnowojskowe (wojska lądowe) zdolne do działania poza północnym kołem podbiegunowym prawdopodobnie podlegają bezpośrednio pod dowództwo 14. Korpusu Arktycznego. Ich potencjał szacowany jest na 4 do 5 tys.
Po co to wszystko?
Jeden z pięciu możliwych celów takiego działania znajdziemy w Notatce BBN: Aktywność Rosji w Arktyce opublikowanej 07.04.2021 r., gdzie został on sprecyzowany następująco:
(…) ewentualny konflikt o Arktykę Rosja chciałaby potraktować jako próbę dla spójności sojuszniczej w NATO i UE. Rosyjscy eksperci od dawna sugerują możliwość podjęcia ścisłego współdziałania Rosji i Kanady jako państw mających prawo do zagarnięcia większej części Arktyki, co miałoby doprowadzić do wyeliminowania z gry o Arktykę USA, Danii i Norwegii. (…).
Czyli walka o surowce naturalne.
Drugim ważnym wydarzeniem była operacja krymska w 2014 r. zakończona nieprawną aneksją półwyspu oraz wznieceniem walk w obwodach Ługańskim i Donieckim na tle dążeń niepodległościowych ruchów separatystycznych.
I tu analogicznie do pierwszej części nie będę opisywał samego konfliktu wskażę tylko wnioski jakie się nasuwają wobec prawdopodobnych intencji działań Federacji Rosyjskiej.
Morze Czarne i jego zasoby naturalne. (…) Aneksja Krymu przez Rosję skutecznie przecięła linię brzegową Ukrainy na pół oraz umożliwiła Rosji ubieganie się o prawa do zasobów naturalnych leżących pod wodą wokół Półwyspu Krymskiego (…).
Po raz drugi zatem mamy jasno sprecyzowane dążenie zawładnięcia tym co natura w ziemi
i pod wodą ukryła.
Rys.: Obszar Morza Czarnego.
Trzeci przykład – udział Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej w konflikcie syryjskim. Ten aspekt częściowo omówiłem w artykule pod tytułem „Prawdopodobny scenariusz przebiegu konfliktu w środowisku bezpieczeństwa Polski”, w którym wspomniałem, iż (…) Federacja Rosyjska posiada jeden niezamarzający port handlowy, a jest nim Kaliningrad. Pozostałe porty na Bałtyku (Wyborg, Ust-Ługa i Sankt Petersburg) są zależne od warunków atmosferycznych oraz tak jak w przypadku Sankt Petersburga warunków możliwości rozbudowy. Inne porty morskie Rosji leżą na akwenach będących pod kontrolą Japonii, towary z zajętego Krymu, który jest bez stałego lądowego połączenia z Rosją muszą być transportowane przez wody będące pod kontrolą Turcji, Grecji i NATO (akwen śródziemnomorski), a w przypadku portów na północy możliwości ich eksploatacji bardzo uzależnione są od warunków atmosferycznych (…). Założone bazy wojskowe w Syrii zwiększają możliwość rosyjskiej kontroli nad szlakami handlowymi w obszarze Morza Śródziemnego oraz zwiększa zasięg rosyjskich systemów tworzących strefę A2AD.
Rys.: Dyslokacja rosyjskich baz wojskowych w Syrii
[opracowanie własne, źródło: google maps]
Reasumując przedstawiony materiał stwierdzić należy, iż Rosja jako państwo dąży do uchwycenia kontroli nad obszarami bogatymi w surowce naturalne. Na uwagę zasługuje fakt, iż nie są to działania przypadkowe, a wręcz precyzyjnie zaplanowane i umieszczone na „Liniach Wysiłku”. Jedną z takich linii jest „Ekonomiczna linia wysiłku”, dla której prawdopodobnym efektem końcowym jest sprawowanie kontroli nad strategicznymi surowcami naturalnymi nie tylko w samej Rosji, a również w jej geopolitycznym środowisku bezpieczeństwa.
Stąd byłe i obserwowane działania Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, które są narzędziem jakim dysponuje państwo do osiągania założonych celów opisanych w strategii bezpieczeństwa. Działania nie tylko militarne, ale i w cyberprzestrzeni oraz wyrażone w operacjach informacyjnych. Działania jakie muszą zostać podjęte przez Siły Zbrojne dla osiągnięcia efektu końcowego na „Ekonomicznej linii wysiłku Rosji”. Czy aby tylko na tej?
Warto rozmawiać z przyjaciółmi. Dziękuję Wiesław.
Zwiad wytycza szlak.