Duża część dzieci i młodzieży zaczyna dzień od przeglądania telefonu i oglądania telewizji. Świat cyfrowy wypiera świat realny – powiedział w piątek rzecznik praw dziecka Mikołaj Pawlak, omawiając wyniki ogólnopolskich badań „Dziennik codziennej aktywności dzieci i młodzieży”.
Aktywność dzieci i młodzieży była tematem posiedzenia prezydenckiej Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania. Rzecznik praw dziecka przedstawił na niej wyniki ogólnopolskich badań „Dziennik codziennej aktywności dzieci i młodzieży”, które zostały zlecone przez RPD.
Pawlak na konferencji prasowej podkreślił, że badanie pokazuje rozwój niepokojących tendencji, które wynikają przede wszystkim z rosnącego uzależnienia dzieci od internetu.
„Dzieci i młodzież zaczynają dzień nieco wcześniej niż my 20 lat temu, bo od razu włączają telefon, telewizor i nawet do dwóch godzin przed zajęciami szkolnymi potrafią oglądać filmiki czy social media. I tak przebiega niestety cały dzień dla dużej grupy dzieci i młodzieży kosztem spotkania z rówieśnikami, kosztem wyjścia na dwór, kosztem hobby”
– powiedział rzecznik.
Jak dodał, „świat cyfrowy wypiera świat realny”. Zdaniem rzecznika potrzebna jest przede wszystkim uwaga poświęcana dzieciom i młodzieży ze strony rodziców i opiekunów.
„Potrzebne jest zaciekawienie jakimś hobby. (…) Tutaj jest wielka rola rodziców i opiekunów, żeby zaciekawić dzieci życiem prawdziwym”
– powiedział rzecznik.
Zapowiedział, że raport będzie przedstawiony m.in. ministrowi edukacji i nauki Przemysławowi Czarnkowi, minister rodziny i polityki społecznej Marlenie Maląg i pierwszej damie Agacie Kornhauser-Dudzie w celu podjęcia społecznych działań, aby przeciwdziałać temu zjawisku.
„To jest badanie, które robimy już od trzech lat. Najnowsze badanie dotyczy zachowań dzieci, czyli co robią od początku dnia, w południe wieczorem. Najważniejszym spostrzeżeniem jest to, że dzieci funkcjonują w tych podwójnych światach – wirtualnym i tym realnym”
– wskazał autor badania Jarosław Przeperski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zaznaczył, że niezwykle ważne jest nieustanne promowanie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży i zachęcanie do uczestnictwa w zajęciach szkolnych i pozaszkolnych. Przekonywał, że zaniedbanie tych kwestii może rodzić problemy z relacjami społecznymi w przyszłości.
Przewodniczący prezydenckiej rady prof. Andrzej Waśko zwrócił uwagę, że inne badania pokazują, że w ostatnich latach wzrosła średnia waga ciała młodzieży.
„To efekt unieruchomienia przed ekranem. Spada też sprawność fizyczna młodzieży”
– podkreślił prof. Waśko.
W komunikacie RPD wskazano, że badanych podzielono na trzy grupy wiekowe: dzieci (7-9 lat) nastolatków (10-13 lat) i młodzież (14-17 lat).
Z przekazanych danych wynika, że badani w każdym wieku „dość chętnie” angażują się w codzienne obowiązki domowe.
„Rano większość dzieci ścieli swoje łóżka i zajmuje się opieką nad zwierzętami domowymi. W ciągu dnia najstarsi przygotowują także posiłki i sprzątają mieszkanie”
– napisano w komunikacie. Zdaniem RPD dobrą informacją jest, że ponad połowa badanych w każdej grupie wiekowej „rozmawia rano z domownikami”, choć najczęściej są to dzieci w wieku 7-13 lat.
Z wiekiem znacznie obniża się odsetek osób, które się przytulają do rodziców. Jak wynika z badania, „rano przytula się niemal połowa najmłodszych badanych i tylko 18 proc. młodzieży. Podobna tendencja ma miejsce wieczorem (37 proc. i 17 proc.)”.
Podkreślono, że młodzi „nudzą się o każdej porze dnia”. „Rano nudzi się 23 proc. najmłodszych, 27 proc. dzieci w wieku 10-13 lat oraz aż 30 proc. młodzieży. W południe (czyli również w szkole) nudzi się co piąte dziecko w wieku 7-9 lat, 35 proc. w wieku 10-13 lat i 34 proc. najstarszych badanych. Podobną tendencję odnotowano, biorąc pod uwagę wieczór (odpowiednio: 17 proc., 30 proc. i 28 proc.). Dzieci i młodzież rzadko uczestniczą w czynnościach pozadomowych, szczególnie niskie noty w zakresie aktywności poza domem zaobserwowano wśród młodzieży.
Z badań wynika, że „młodsze dzieci mają poważny problem z cyfrowym uzależnieniem”.
„Niemal połowa najmłodszych (47 proc.) ogląda rano telewizję lub filmy na komputerze, a prawie co piąta osoba w tym wieku gra w gry komputerowe (18 proc.). Również w południe (32 proc.) i wieczorem (56 proc.) najwyższy odsetek oglądania telewizji lub filmów na komputerze dotyczy najmłodszych badanych. Aż 90 proc. badanych z grupy 10-13 lat przyznało, że przegląda rano media społecznościowe, nawet przez 2 godziny”
– podkreślono.
Wyniki pokazują też, że śniadanie i obiad „spożywa zdecydowana większość badanych w każdej grupie wiekowej”.
„Z kolei jedzenie kolacji wieczorem jest najmniej popularnym zajęciem wśród najstarszych badanych (45 proc.). Dla porównania – kolację spożywa 73 proc. dzieci w wieku 7-9 lat oraz 60 proc. nieco starszych (10-13 lat). Najwyższy odsetek zanotowano w najstarszej grupie dla wieczornego jedzenia słodyczy i picia napojów gazowanych (23 proc.)”
– czytamy w komunikacie.
Dzieci zapytano również, czy się modlą. I tak: rano najczęściej modlą się najmłodsi badani (30 proc.). Rano modli się też co piąta osoba w wieku 10-13 lat (19 proc.) i co czwarta w wieku 14-17 (24 proc.). „Wieczorem nadal najczęściej modlą się najmłodsi badani (31 proc.), a także 23 proc. osób w wieku 10-13 lat i 11 proc. młodzieży.
Z badań wynika ponadto, że 38 proc. badanych dociera do szkoły głównie samochodem. Podobny odsetek dotyczy dzieci w wieku 10-13 lat (36 proc.), nieco mniej młodzieży (27 proc.).
„Piesza podróż do szkoły charakteryzuje najczęściej osoby w wieku 10-13 lat (37 proc.). Pieszo do szkoły przychodzi również co piąty badany w wieku 7-9 lat (19 proc.) oraz 15 proc. osób z najstarszej grupy”
– napisano. Z kolei autobusy i tramwaje są „relatywnie mało popularnym środkiem transportu do szkoły wśród dwóch najmłodszych grup, natomiast korzysta z niego aż 52 proc. młodzieży”.
Wieczorem najwięcej czasu młodzi spędzają z rodzicami (z mamą lub z tatą). Zgodnie z informacją RPD potwierdziła to zdecydowana większość osób w wieku 7-9 lat i 10-13 lat (odpowiednio: 71 proc. i 72 proc.).
„Dotyczy to także 43 proc. najstarszych odpowiadających. Wśród młodzieży z grupy wiekowej 14-17 lat odnotowano, że częściej niż inne grupy spędzają oni wieczorem czas sami (27 proc.) lub ze znajomymi (25 proc.)” – czytamy. Na powietrzu wieczorem częściej przebywają najmłodsi (16 proc.), najrzadziej osoby w wieku 14-17 lat (8 proc.). Dzieci powyżej 10 lat (10-13 lat: 13 proc., 14-17 lat: 14 proc.) uczą się wieczorem języka obcego. Swoim hobby wieczorem zajmują się najczęściej 10-13-latkowie (11 proc.).
Z kolei zdecydowana większość osób w wieku 14-17 lat wieczorem sprawdza media społecznościowe (58 proc.). Rzadziej robią to nastolatkowie w wieku 10-13 lat (37 proc.). Wieczorem w gry komputerowe – do 1 godz. gra 44 proc. dzieci w wieku 10-13 lat i 42 proc. starszych badanych. Przez 1-2 godz. gra 37 proc. osób ze średniej grupy wiekowej i 36 proc. młodzieży.
W informacji RPD czytamy, że „słabo jest z wieczorną toaletą młodego pokolenia”. Wykonuje ją 64 proc. najmłodszych osób, 58 proc. badanych w wieku 10-13 lat i tylko połowa najstarszych.
Jak czytamy w komunikacie, w ostatniej części ankiety badani zostali zapytani o udział w zajęciach dodatkowych w dniu poprzedzającym badanie. Zdecydowana większość w takich aktywnościach nie uczestniczyła. Dzień wcześniej w zajęciach wzięło udział 12 proc. dzieci w wieku 7-13 lat i 6 proc. młodzieży.
Badaniem objęto ponad 1900 dzieci z całej Polski w trzech grupach wiekowych: 7-9 lat, 10-13 lat i 14-17 lat. Zrealizowano je w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych we wrześniu 2022 r.
PAP/MK
