W poprzednim artykule zatytułowanym „Kijem Wisły nie zawrócisz” opublikowanym
na łamach ZycieStolicy.com.pl opisywałem znaczenie wartości bojowej jednostek wojskowych dla bezpieczeństwa naszego państwa. Analiza środowiska bezpieczeństwa Polski narzuca konieczność podjęcia identycznej oceny wobec jednostek wojskowych naszych wschodnich sąsiadów, a w szczególności Federacji Rosyjskiej, z którą konflikt zbrojny jest małoprawdopodobny, a jednak możliwy. Z tego powodu w pierwszej kolejności na warsztat weźmiemy Okręg Kaliningradzki (OK) określany w literaturze mianem „niezatapialnego lotniskowca Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej” który zacumowano u naszych granic.
Nie będę jednak prowadził matematycznych obliczeń, a tylko podkreślę wybrane aspekty (możliwości bojowe) jednostek rosyjskich stanowiące o ich wartości bojowej, które tym samym rzutują na przyszłe ewentualne działania naszych Sił Zbrojnych.
Skład oraz podstawowe uzbrojenie jednostek Wojsk Lądowych będących w bezpośrednim podporządkowaniu 11 Korpusu Armijnego (11 KA) dyslokowanego w OK przedstawia
Rys. 1. Zestawienie nie jest jednak kompletne.
Rys. 1: Jednostki 11 Korpusu Armijnego Wojsk Lądowych dyslokowane w Okręgu Kaliningradzkim [opracowanie własne]
Dlaczego? Należy tu zaznaczyć, iż potencjał rosyjskiego Komponentu Lądowego stacjonującego w OK w każdym momencie może zostać zwiększony poprzez mobilizację jednostek wojskowych, których sprzęt przechowywany jest w Bazach Sprzętu Technicznego (BST).
Jak podają liczne źródła prawdopodobnie (…) w obwodzie znajduje się zmagazynowany sprzęt dla trzech dywizji zmechanizowanych (…)[1]. Tym samym 11 KA nie tylko posiada zdolności do prowadzenia operacji obronnej, lecz w przypadku zaplanowanego i skrytego rozwinięcia BST do pełnowartościowych dywizji posiądzie zdolności ofensywne. Czy takie skryte rozwinięcie jest możliwe? I tak i nie. Właściwie zadane pytanie brzmi: w jakim stanie znajduje się przechowywany w bazach sprzęt? Jeżeli jest sprawny, odpowiednio utrzymany pozostaje wsiadać i jechać. Żołnierze mogą zostać zmobilizowani, przeszkoleni i zgrani w głębi Rosji, a po ich przerzucie do OK pozostaje tylko przekręcić kluczyki.
Rys. 2: Dyslokacja jednostek 11 Korpusu Armijnego Wojsk Lądowych w Okręgu Kaliningradzkim. Nie wskazano 336 BPM, która podlega pod Flotę Bałtycką [opracowanie własne]
Ważnym elementem jest również fakt, iż w ostatnich latach Rosja znacznie podniosła wartość bojową stacjonujących w OK jednostek między innymi poprzez powołanie do życia 11 pułku czołgów, przezbrojenie 152 BROT z rakiet TOCZKA w rakiety ISKANDER-M, a 244 BA
w Haubice MSTA-S.
Rys. 3: Orientacyjne możliwości ogniowe 152 BROT przy założeniu użycia rakiety z głowicą 700 kg [opracowanie własne]
Dzięki temu (biorąc pod uwagę możliwości ogniowe 152 BROT dyslokowanej w Okręgu Kaliningradzkim) teoretycznie Dowództwo 11 KA posiada zdolności izolacji pola walki
na głębokość do 500 km. Oznacza to, iż wszelkie cele wysokoopłacalne znajdujące
się w ugrupowaniu bojowym potencjalnego przeciwnika znajdują się w zasięgu rażenia danej jednostki – w tym oczywiście Stanowiska Dowodzenia.
„Lotniskowiec” posiada również własną osłonę przed środkami napadu powietrznego (ŚNP). Tworzą ją jednostki lotnicze oraz osłony powietrznej podległe pod 1 Dowództwo Operacyjne Sił Powietrznych i Obrony Przeciwlotniczej (1 DOSPiPO). W Okręgu Kaliningradzkim dyslokowane są jednostki podlegle 4 Dywizji Obrony Powietrznej prawdopodobnie w składzie: 22 pułk przeciwlotniczy (uzbrojenie ЗРК 9К330 „Тор”), 183 pułk przeciwlotniczy (dwa dywizjony uzbrojone w S-400, cztery dywizjony na S-300 PS oraz system PANCYR do osłony bezpośredniej), 1545 pułk przeciwlotniczy (dwa dywizjony uzbrojone w S-300 V-4)[2]. Jednostki te wspólnie z środkami osłony przeciwlotniczej Floty Bałtyckiej tworzą „parasol” uniemożliwiający działanie ŚNP potencjalnego przeciwnika w osłanianym obszarze.
Rys. 4: Orientacyjne (realne) możliwości ogniowe pułków przeciwlotniczych na S-400 [opracowanie własne]
W 2018 roku Federacja Rosyjska wzmocniła również potencjał komponentu powietrznego dyslokowanego w OK poprzez remobilizację 689 pułk samolotów myśliwskich, który wyposażono w samoloty Su-35 oraz zmodernizowane myśliwce Su-27 [3]. Zakończono również modernizację lotniska w Czkalowsku.
Kolejnym elementem ważnym z punktu widzenia środowiska bezpieczeństwa w jakim Okręg Kaliningradzki funkcjonuje jest Flota Bałtycka, która posiada zdolności izolacji akwenu Bałtyku praktycznie w każdym momencie. Przykładem, potwierdzającym wspomniane zdolności Floty Bałtyckiej było bezpośrednie przejście z defilady do manewrów, co miało miejsce latem 2019 roku. Uświetniając uroczystości organizowane w Kronsztadzie oraz
w Sankt Petersburgu z okazji święta Marynarki Wojennej Federacji Rosyjskiej zorganizowano defiladę. Nie było by nic w tym dziwnego, gdyby nie fakt, iż defilada przeszła płynnie
w ćwiczenie „Tarcza Oceaniczna 2019” prowadzone na Bałtyku. W ćwiczeniu wzięło udział ponad 70 jednostek pływających i 58 statków powietrznych[4], a samo ćwiczenie jednak było zaskoczeniem dla NATO.
Reasumując, całość wyszczególnionych komponentów stacjonujących w OK, które dysponują opisanymi możliwościami ogniowymi wchodzi w skład rosyjskiej strefy A2/AD (anti-access/area denial), która rozciąga się od Morza Czarnego poprzez Białoruś, aż po Morze Bałtyckie. Tym samym samoloty potencjalnego przeciwnika nie dotrą nad Moskwę.
Rys. 5: Rosyjska strefa A2AD – stan na sierpień 2016 r.[5]
Okręg Kaliningradzki spełnia jeszcze jedną bardzo ważną rolę, mianowicie jest obszarem naszpikowanym sprzętem Walki Elektronicznej co zapewnia Federacji Rosyjskiej możliwość prowadzenia rozpoznania sił NATO w Europie Zachodniej.
Gdy weźmiemy pod uwagę fakt, iż długość granicy polsko – rosyjskiej wynosi 210 km, siłą rzeczy musimy zadać pytanie o jej znaczenie dla naszego ugrupowania obronnego [bojowego]? Ale o tym następny felieton.
[1] Źródło: https://www.defence24.pl/rosja-wzmacnia-pancerz-rowniez-w-kaliningradzie-komentarz [dostęp 14.01.2021]
[2] Źródło: FOI, Brusting the Buble, March 2019, s. 27
[3] Źródło: https://pism.pl/publications/Russia_Strengthens_Military_Presence_in_Kaliningrad [dostęp 14.01.21]
[4] Źródło: https://www.defence24.pl/wirtualne-manewry-rosyjskie-na-baltyku-z-parady-na-cwiczenia-opinia [dostęp 14.01.2021]
[5] Źródło: http://iswresearch.blogspot.com/2016/08/russian-anti-access-and-area-denial.html [dostęp 14.01.2021]