Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała stołeczny ratusz i 10 instytucji kultury nadzorowanych przez miasto. We wszystkich tych instytucjach kultury stwierdzono nieprawidłowości o różnym charakterze i skali. Skierowano jedno zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa i 8 zawiadomień o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
Kontrola NIK objęła lata 2018-2020 (I półrocze) i dotyczyła Centrum Nauki Kopernik, Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie, Stołeczną Estradę, Teatr Muzyczny „Roma”, Teatr „Rampa” na Targówku, Teatr Rozmaitości, Teatr „Lalka”, Staromiejski Dom Kultury, Dom Kultury „Świt” w Dzielnicy Targówek, Bibliotekę Publiczną w Dzielnicy Ochota. We wszystkich tych instytucjach kontrola wykazała nieprawidłowości.
„Najistotniejsze i najczęściej występujące to przekraczanie wysokości kosztów ujętych w planach finansowych oraz przyznawanie i wypłacanie dodatków do wynagrodzeń, premii i nagród dla kadry zarządzającej instytucjami z naruszeniem przepisów prawa” – poinformowała Najwyższa Izba Kontroli.
Jak wskazała NIK, „w pierwszym przypadku, instytucje kultury w sprawozdaniach z wykonania planów finansowych przekazywanych organizatorowi nie wykazywały przekroczenia zaplanowanych kosztów. Działo się tak, bo zmieniano plany finansowe w ostatnim dniu danego roku lub po jego upływie, dostosowując wysokość zaplanowanych kosztów do ich wykonania”. Jedna z instytucji działa w latach 2018-2019 bez planu finansowego.
Jeśli chodzi o drugą nieprawidłowość, to pomimo tego, że w żadnej ze skontrolowanych placówek wynagrodzenia kadry zarządzającej nie przekroczyły ustawowego limitu, to jednak w czterech z nich, dyrektorzy przyznali dodatki do wynagrodzeń, premie i/lub nagrody uznaniowe z naruszeniem ustawy kominowej. W jej zapisach określono, że osobom zatrudnionym na danych stanowiskach przysługuje tylko i wyłącznie wynagrodzenie miesięczne lub określone są odstępstwa od tej zasady. W jednej placówce wysokość nagród rocznych zastępcy dyrektora przekroczyła limit określony w tej ustawie. „Łączna kwota przyznanych i wypłaconych dodatków do wynagrodzeń, nagród i premii z naruszeniem prawa w pięciu jednostkach wyniosła 378 tys. zł” – podaje NIK.
W trzech instytucjach stwierdzono nieprawidłowości w zakresie podnajmu pomieszczeń lub części nieruchomości. Jak wylicza NIK, dotyczyło to: „nieodpłatnego udostępnienia części powierzchni wynajmowanego lokalu innemu podmiotowi do prowadzenia działalności gospodarczej (jedna jednostka); niewaloryzowania ustalonych w umowach stawek czynszu za podnajem pomieszczeń lub powierzchni na okresy dłuższe niż rok (jedna jednostka); nieuzyskania wymaganej zgody od podmiotu wynajmującego na udostępnienie części powierzchni innym podmiotom (dwie jednostki)”.
W innych trzech instytucjach nieprawidłowości dotyczyły prowadzenia ewidencji księgowej i polegały na: „nieujmowaniu w ewidencji księgowej naliczonych opłat za przetrzymywanie zbiorów bibliotecznych (jedna jednostka); nieutworzeniu wymaganych rezerw na zobowiązania (jedna jednostka); niesporządzaniu miesięcznych zestawień obrotów i sald księgi głównej (jedna jednostka)”.
Dwie jednostki nieprawidłowo realizowały umowy o przyznanie dotacji celowych. W jednej z nich nie prowadzono ewidencji księgowej zadania w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych oraz nie wywiązywano się z obowiązków przekazywania miesięcznych sprawozdań z dokonywanych zakupów w ramach realizacji umowy. W drugiej z kolei zwrot niewykorzystanej dotacji nastąpił z trzydniowym opóźnieniem.
Jak wylicza NIK, pozostałe nieprawidłowości dotyczyły: „sprzedaży środka trwałego bez przetargu (jedna jednostka); nieuzasadnionej zwłoki w podjęciu egzekucji należności na kwotę 60,4 tys. zł (jedna jednostka); różnego rodzaju nieprawidłowości odnoszących się do organizacji zamówień publicznych, przeprowadzania postępowań w sprawie ich udzielenia lub realizacji zawartych umów (pięć jednostek)”.
W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości w kontrolowanych jednostkach, warszawska delegatura NIK skierowała jedno zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa i 8 zawiadomień o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
Najwyższa Izba Kontroli sformułowała też wnioski pokontrolne do prezydenta Warszawy. Wnioskuje w nich o „wprowadzenie uregulowań wewnętrznych, umożliwiających rozliczenie wykorzystania dotacji podmiotowych udzielonych instytucjom kultury w odniesieniu do faktycznie zrealizowanych przez nie wydatków w danym roku budżetowym oraz zwiększenie zakresu przedmiotowego kontroli i badań audytowych przeprowadzanych przez Miasto w instytucjach kultury o zagadnienia, których dotyczyły nieprawidłowości stwierdzone przez NIK”.
Jak poinformowała NIK, „prezydent miasta, powoływał dyrektorów instytucji kultury i ustalał wysokość ich wynagrodzeń oraz nagród rocznych zgodnie z przepisami prawa. Wysokość wynagrodzeń wynosiła w latach 2018-2019 od 6 120 zł do 17 034 zł brutto i nie przekraczała limitów ustalonych w ustawie kominowej. Nagrody roczne za 2018 r. w kwocie od 10 do 23 tys. zł przyznano dyrektorom siedmiu instytucji kultury o znaczeniu ponaddzielnicowym, które w tym roku uzyskały ujemne wyniki finansowe (strata w przedziale od 43 do 860 tys. zł). Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Biura Kultury, wynik finansowy jest tylko jednym z kryteriów oceny dyrektora podczas przyznawania nagrody rocznej i nie ma decydującego wpływu na jej przyznanie”.
Ratusz zgodnie z ustawą o działalności kulturalnej, przekazał instytucjom kultury środki w formie dotacji.
W 2018 roku było to prawie 488 mln zł, w 2019 r. – prawie 489 mln zł, a w pierwszym półroczu 2020 r. – prawie 251 mln zł
– informuje NIK.
Dotacje Miasta były dominującym źródłem finansowania miejskich instytucji kultury. W okresie objętym kontrolą stanowiły one średnio powyżej 61 procent przychodów tych instytucji, przy czym w przypadku bibliotek publicznych udział ten wynosił ok. 96 procent przychodów.
PAP/AS
