„Walka Informacyjna to konfrontacja prowadzona
w przestrzeni informacyjnej w postaci masowej, psychologicznej obróbki personelu wojskowego
i ludności cywilnej w celu destabilizacji społeczeństwa
i państwa z zadaniem zniszczenia fundamentów tożsamości narodowej i sposobu życia obywateli państwa adwersarza”[i]
Przytoczona powyżej definicja Walki Informacyjnej autorstwa gen. płk. A. Nogowicyna, doktora nauk wojskowych, do marca 2010 roku pełniącego obowiązki Zastępcy Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (SZ FR), będącego równocześnie przewodniczącym Komitetu Wojskowo-Naukowego Sztabu Generalnego w pełni odzwierciedla istotę i cel zmagań w jednym z najważniejszych obszarów środowiska bezpieczeństwa[1] jakim jest INFORMACJA. Walka Informacyjna tworzy również niezbędne tło dla działań prowadzonych w ramach konfliktu zbrojnego hybrydowego charakteru, które były przedmiotem moich rozważań w felietonach zamieszczonych na łamach ZycieStolicy.com.pl. Powyższy temat podjęto ze względu na fakt, iż w obecnych czasach aktywność Sił Zbrojnych w pierwszej fazie konfliktu rozpoczyna się w wymiarze informacyjnym środowiska bezpieczeństwa aby w ostateczności przybrać formę agresji
w wymiarze fizycznym (na lądzie, morzu i przestrzeni powietrznej). Cecha ta jest zatem właściwa dla konfliktu zbrojnego hybrydowego charakteru.
W literaturze przedmiotu, w rosyjskiej sztuce wojennej wskazuje się na następujące formy prowadzenia Walki Informacyjnej. Są to:
- atak informacyjno – psychologiczny,
- atak psychotroniczny,
- atak radioelektroniczny,
- atak cybernetyczny.[2]
Stwierdzić więc można, iż Walka Informacyjna według rosyjskich teoretyków łączy
w sobie technologię z operacjami psychologicznymi. Jak zatem definiowane są operacje psychologiczne w ujęciu rosyjskim? Cytując W. Lepskiego[3] to (…) prowadzona w czasie pokoju lub wojny planowa działalność propagandowa lub psychologiczna obliczona na wrogie, obce, przyjazne lub neutralne audytoria w celu wpływania na ich postawy oraz skierowanie ich w odpowiednim kierunku dla osiągnięcia celów politycznych i wojskowych (…)[4].
Jest to zatem działalność ukierunkowana na społeczeństwo. Tym samym wnosi to do naszych rozważań kolejny obszar środowiska bezpieczeństwa z jego głównym zasobem jakim są ludzie. Prawdziwym zatem będzie wniosek, iż Walka Informacyjna w ujęciu rosyjskim prowadzona jest w każdym spektrum środowiska bezpieczeństwa w obszarach PEMSII. Z tego powodu stanowi ona istotne zagrożenie dla funkcjonowania państwa w okresie pokoju, kryzysu i wojny. Tym samym wymusza na państwie konieczność posiadania odpowiednich narzędzi, które pozwolą na monitorowanie i ostrzeganie przed zagrożeniami jakie w wyniku takiej (wrogiej) działalności są kreowane.
Czy Polska posiada takie narzędzia?
Tym samym teza o wiodącej roli konfliktów zbrojnych hybrydowego charakteru
we współczesnych działaniach prowadzonych przez Federację Rosyjską staje się faktem. Potwierdzeniem tego jest Doktryna Wojenna Federacji Rosyjskiej z 2017 r., w której ujęto zapis kompleksowego użycia obok Sił Zbrojnych, mechanizmów politycznych, informacyjnych, jednostek specjalnych jak też co znamienne protestującej ludności.
Jak doprowadzić jednak do protestów w innym kraju?
Odpowiedź na to pytanie znajdują dla Moskwy jednostki posiadające odpowiednie zdolności w zakresie Walki Informacyjnej.
Skuteczne prowadzenie Walki Informacyjnej przez Rosję jest wynikiem posiadania potencjału z określonymi zdolnościami bojowymi w danym obszarze. Zdolnościami do prowadzenia działań ofensywnych jak i defensywnych, zarówno w aspekcie operacji informacyjnych jak
i psychologicznych.
Prawdopodobnie Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej posiadają obecnie szereg jednostek na różnych poziomach dowodzenia dedykowanych do prowadzenia tego typu operacji, których dyslokacja została przedstawiona na rysunku 1.
Rys. 1: Dyslokacja części sił i środków posiadających zdolności do prowadzenia
Walki Informacyjnej wchodzące w skład Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej [opracowanie własne][5]
Skład wyszczególnionych jednostek prawdopodobnie jest następujący:
- Centrum Informacji Zagranicznej i Komunikacji MO FR.
- Wojskowe Centrum Informacji Zagranicznej i Komunikacji GRU Sztabu Generalnego.
- Wojskowe Centra Informacji Zagranicznej i Komunikacji Okręgów Wojskowych (OW) (Zachodniego OW, Południowego OW, Centralnego OW, Wschodniego OW.
- Wojskowe Centra Informacji Zagranicznej i Komunikacji poszczególnych flot Sił Morskich.
- Grupy Operacji Psychologicznych jednostek sil specjalnego przeznaczenia.
Czytelna zatem staje się struktura prowadzenia Walki Informacyjnej w wydaniu rosyjskim, którą dowiązać można do poziomów prowadzenia działań. Przedmiotowy problem opisuje Rysunek 2. Na rysunku nie wyszczególniono Wojskowych Centrów Informacji Zagranicznej
i Komunikacji poszczególnych flot Sił Morskich.
Rys. 2: Struktura prowadzenia Walki Informacyjnej Federacji Rosyjskiej dowiązana do poziomów prowadzenia działań [opracowanie własne]
Jakie zatem stoją zadania przed wskazanym potencjałem Waki Informacyjnej?
Analiza działań Federacji Rosyjskiej w zakresie kształtowania globalnego, regionalnego oraz lokalnego środowiska bezpieczeństwa pozwala wskazać niektóre z nich. Mianowicie są to:
- zapewnienie dominującej roli rosyjskich środków przekazu w mediach społecznościowych w strefie potencjalnego konfliktu;
- dyskredytacja państwa (potencjalnego przeciwnika) na arenie międzynarodowej;
- dyskredytacja polityczna i społeczna potencjalnego przeciwnika (państwa, polityków, kadry sił zbrojnych, administracji państwowej) w oczach własnego społeczeństwa (na arenie wewnętrznej);
- tworzenie ideologii antypaństwowych oraz antyrządowych w połączeniu
z systematycznym procesem osłabiania wartości patriotycznych i moralnych społeczeństwa państwa adwersarza; - wykorzystanie każdej nadarzającej się okazji do działań osłabiających adwersarza nawet jeżeli wykraczają poza przyjęte już plany (działania poza wzorcem doktrynalnym);
- tworzenie baz fałszywych dowodów.
Odpowiedź na pytanie retoryczne: Czy obecnie Federacja Rosyjska prowadzi Walkę Informacyjną? znajdziemy w cytacie poniżej:
(…) Incydent MH17 oznaczał również przekroczenie rubikonu dla rosyjskiej machiny dezinformacyjnej: po raz pierwszy cała władza państwa została skierowana, aby przekonać świat do przyjęcia fałszywej narracji wydarzeń pomimo przewagi dowodów. Trolle internetowe, hakerzy, media na Kremlu, takie jak Russia Today i Sputnik, urzędnicy
i anonimowi programiści łączyli siły, aby osiągnąć wspólny cel, a mianowicie: zdyskredytować wszystkich tych, którzy twierdzili, że Rosja uczestniczyła w ataku rakietowym (…)[6].
Odpowiedzią na te pytanie są również wyszczególnione na Rys. 3 przykłady z polskiego podwórka, w których dezinformacja dotyczy rzekomych problemów z organizacją
wyborów prezydenckich, a siłę przekazu mówiącego o słabości polskiego rządu, niejako niechcący, wzmacnia fake news o rezygnacji z rozwoju energetyki jądrowej jako efekt ekonomicznej zapaści państwa w dobie pandemii. Media rosyjskie włączają się w kampanię medialną, którą podłapują polskie prokremlowskie, a niejednokrotnie prozachodnie media. Fake news zaczyna kształtować społeczeństwo zgodnie z wolą nadawcy.
Oficjalny komentarz Polski w odniesieniu do wskazanych działań Moskwy jest następujący:
(…) W działaniach informacyjnych wymierzonych w Polskę widać próbę wykorzystania mediów do destabilizowania sytuacji społecznej. Pojawiają się fake newsy, często opatrzone sensacyjnymi tytułami, których celem jest sianie niepokoju i promowanie fałszywych informacji. Takie działania są obliczone na wywarcie konkretnych reakcji społecznych, a także na podważanie wiarygodności instytucji państwowych oraz informacji podawanych w mediach (…)[7]. Nic dodać nic ująć.
Rys. 3: Dezinformacja.
Źródło: Polska na celowniku dezinformacji – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
Wniosek końcowy jest jeden: nie wszystko co widzisz i słyszysz jest prawdą. Istnieją jednak służby, które to zmienią.
[1] PEMSII – obszary środowiska bezpieczeństwa: Polityczny, Ekonomiczny, Militarny, Społeczny, Informacyjny, Infrastrukturalny.
[2] M. Depczyński, L. Elak, Rosyjska sztuka operacyjna w zarysie, Fundacja Historia i Kultura, 2020 r., s. 384.
[3] Władimir Lepski, doktor nauk psychologicznych, pracownik naukowy Instytutu Filozofii Rosyjskiej Akademii Nauk, Główny Oficer Badawczy.
[4] Лепский В. Е. Проблемы информационно-психологической безопасности //Психологический журнал, 1996, № 3 [dostęp 08.12.2020]
[5] Źródło: Репортажи пользователей сайта Korrespondent.net | Korrespondent.net [dostęp 12.11.2020]
[6] B. Grenda, Środowisko bezpieczeństwa europejskiego w świetle zagrożeń militarnych ze strony Rosji, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2019 r, s. 472.
[7] Źródło: Polska na celowniku dezinformacji – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
[i] M. Depczyński, L. Elak, Rosyjska sztuka operacyjna w zarysie, Fundacja Historia i Kultura, 2020 r., s. 383.
