Jak wcześniej informowaliśmy Ambasada RP w Australii złożyła protest w odpowiedzi na izraelską wystawę poświęconą dyplomatom ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Wystawa pominęła Polaków chociaż wcześniej przedstawiciele państwa Polskiego zwracali uwagę na niedopuszczalne pominięcie Polaków.
Wystawę “Beyond Duty”, która została przygotowana w 2018 r. przez instytut Yad Vashem na zlecenie izraelskiego ministerstwa spraw zagranicznych, w zeszłym tygodniu zaprezentowano w Brisbane, w siedzibie parlamentu stanu Queensland. Ma ona charakter objazdowy – jest prezentowana w różnych krajach, zwykle przez krótki czas, ale w prestiżowych miejscach, a izraelskie ambasady zapraszają na nie wpływowych gości. Na wystawie w Brisbane była m.in. premier stanu Queensland czy członkowie stanowego parlamentu.
W związku z incydentem zwróciliśmy się z pytaniami do Ministerstwa Spraw Zagranicznych wraz z prośbą o zajęcie stanowiska.
„Ambasada RP w Izraelu prowadzi systematyczne i aktywne działania w obszarze dyplomacji publicznej (podobnie jak Instytut Polski w Tel Awiwie), przede wszystkim w ramach współpracy z samorządami lokalnymi, szkołami, uniwersytetami, muzeami. Działania placówki polegają z jednej strony na łączeniu polskich i izraelskich ośrodków oraz wspieraniu realizowanych przez nie wspólnych projektów.
Przykładowo, na długo przed epidemią koronawirusa Ambasada rozpoczęła projekt „Polska w izraelskich szkołach”, tj. cykl spotkań z nauczycielami, przewodnikami i uczniami, zaangażowanymi w organizację i uczestnictwo w wyjazdach edukacyjnych do Polski, podczas których przedstawiciele Ambasady rozmawiają o wspólnej, często trudnej historii, o wspólnych bohaterach, a także o Polsce współczesnej, jej ofercie kulturalnej, sportowej, turystycznej, etc. Placówka spotkała się z setkami uczniów i dziesiątkami nauczycieli, a w grudniu 2019 roku Ambasador Marek Magierowski wystąpił z wykładem dla ponad 300 osób na dorocznej konferencji przewodników wyjazdów edukacyjnych do Polski. Podczas epidemii, kiedy wyjazdy edukacyjne i naukę stacjonarną zawieszono, działania placówki zmieniły formę, ale ani na chwilę nie zostały zarzucone. Od wybuchu epidemii przedstawiciele Ambasady zorganizowali i wzięli udział w kilkudziesięciu seminariach, wykładach i innych spotkaniach ze szkołami, uniwersytetami, przewodnikami i muzeami. Jednym z ciekawszych przykładów jest współpraca kilku szkół (zarówno podstawowych, jak i liceów) z Polski i Izraela (Płońsk, Wrocław, Bystrzyca Kłodzka i Kiryat Motzkin, w tej chwili toczą się prace nad kolejnymi projektami), którą udało się rozpocząć i rozwinąć właśnie w czasie epidemii, nie zważając na trudności i brak możliwości bezpośrednich spotkań. Praca u podstaw, nastawienie na dialog oraz łączenie z sobą instytucji i ich liderów z Polski i Izraela, to stałe i ważne punkty działalności Ambasady w obszarze dyplomacji publicznej. Inne przykłady działań podejmowanych w obszarze spraw historycznych przez placówkę to m.in. ekspozycja wystawy pt. „Walka i Cierpienie”, pokazującej historię II wojny światowej z polskiej perspektywy, której wernisaż miał miejsce w rezydencji Ambasadora RP w Izraelu we wrześniu 2019 roku (wystawa „Walka i Cierpienie” była pokazywana przez kilkadziesiąt polskich placówek na całym świecie). Ambasada przygotowała również ebook w języku hebrajskim, poświęcony działaniom polskiej dyplomacji w czasie II wojny światowej, który spotkał się z dobrym przyjęciem i którego fragmenty są stałym elementem naszych spotkań i seminariów edukacyjnych. Stanowią również inspirację do spotkań z klasami dyplomatycznymi izraelskich liceów. Działania polskich dyplomatów nakierowane na ratowanie Żydów z Holocaustu są coraz lepiej znane, także np. dzięki dużemu wydarzeniu przygotowanemu wspólnie przez Instytut Polski, Instytut Pileckiego i Ambasadę RP w Tel Awiwie w grudniu 2019 roku w Centrum Begina w Jerozolimie, tj. pokazu filmu „Paszporty Paragwaju” oraz wystawie Instytutu Pileckiego na temat działalności Grupy Ładosia. Pojawiają się kolejne odkrycia i kolejne publikacje, jak niedawno odkryta historia konsula Wojciecha Rychlewicza ze Stambułu. Placówka w Tel Awiwie prowadzi aktywną działalność w obszarze spraw historycznych również w mediach społecznościowych, warto wspomnieć chociażby niedawne działania: thread Ambasadora na Twitterze z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Sprawiedliwych czy thread Ambasady z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod Okupacją Niemiecką.
Poruszona (…) kwestia wystawy „Beyond Duty” jest podnoszona w ramach kontaktów między dyplomatami polskimi i izraelskimi zarówno w Tel Awiwie, jak też w krajach trzecich (vide sprawa ostatniej ekspozycji w parlamencie stanowym Queensland w Australii). Wg pierwotnych zapowiedzi inicjatorów wystawa miała na celu promocję wszystkich dyplomatów, którzy otrzymali medal/tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, a jednocześnie skupiała się na zawodowych dyplomatach oraz tych, którzy podejmowali działania w ramach ambasad i konsulatów. Od początku wskazywaliśmy stronie izraelskiej, że kryterium działalności w ramach ambasad i konsulatów jest wykluczające i dyskryminujące dla polskich dyplomatów ze względu na likwidację struktur państwowych RP przez niemieckich oraz sowieckich okupantów. Dyskusję obiektywnie utrudniał fakt, że np. Jan Karski i Henryk Sławik nie byli dyplomatami sensu stricto i że w okresie prac nad wystawą oraz jej inauguracji żaden polski zawodowy dyplomata nie miał tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. To ostatnie zmieniło się dopiero półtora roku po premierze wystawy, w maju 2019 r., wraz z przyznaniem Konstantemu Rokickiemu tytułu Sprawiedliwego, stąd też kwestia uzupełnienia ewidentnej, po tytule dla konsula Rokickiego, luki wystawy „Beyond Duty”, jest przedmiotem naszych rozmów.”
Ministerstwo Spraw Zagranicznych podkreśla, że jednym z wiodących działań dyplomacji historycznej jest rozpowszechnianie wiedzy historycznej o roli Polaków w ratowaniu Żydów w czasie II Wojny Światowej:
„Aktywne reagowanie na próby relatywizacji winy Rzeszy Niemieckiej a rozpętanie II WŚ i dokonane podczas niej zbrodnie. Placówki dyplomatyczno-konsularne RP, w tym Ambasada RP w Tel Awiwie, rozpowszechniają materiały historyczne prezentujące polską narrację, wspierają publikacje okolicznościowych artykułów w prasie międzynarodowej, organizują eventy promocyjne (m.in. z okazji uroczystego otwarcia Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Ulmów w Markowej w dn. 17 marca 2016 r.). Ministerstwo Spraw Zagranicznych przywiązuje ogromną wagę do aktywności w mediach społecznościowych i promowania polskiej narracji. Warto wspomnieć o przygotowanej przez MSZ RP wspólnie z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku największej jak dotąd w ramach dyplomacji publicznej akcji w obszarze polityki historycznej – kampanii w mediach społecznościowych upamiętniającej 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, czy też o działaniach towarzyszących obchodom Międzynarodowego Dnia Pamięci o Holokauście, w kolejne rocznice wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau 27 stycznia. W bieżącym roku kluczowym kontekstem działań MSZ jest uchwalony przez Sejm Rok Grupy Ładosia.”.