W połowie grudnia w wykazie prac legislacyjnych rządu zostały opublikowane założenia projektu nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, której głównym celem jest wsparcie samorządów w obniżeniu kosztów funkcjonowania gospodarki odpadami.
Jak poinformował minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka:
Wprowadzenie systemu indywidualnego rozliczania mieszkańców bloków z obowiązku segregowania odpadów będzie fakultatywne i będzie zależeć od technicznych możliwości samorządów
Jak uspokajał szef resortu klimatu i środowiska – Michał Kurtyka – po zmianie przepisów nie obejmie ono wszystkich mieszkańców bloków i dotyczyć to będzie jedynie tych gmin, na które się na to zdecydują.
Minister dodał:
W projekcie jest rzeczywiście przepis, który pozwoli gminom – o ile ta zapewni techniczne możliwości – czyli identyfikację odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach, podjąć decyzję o indywidualnym rozliczaniu z segregacji właścicieli takich lokali. Ma to zapobiec zbiorowej odpowiedzialności, w której przez jednego, czy kilku mieszkańców wszyscy muszą ponosić większe opłaty za odpady
Podkreślił również:
My dajemy prawną możliwość takiego rozliczenia. Natomiast to od gminy będzie zależeć, jaki system zastosuje, jaki będzie dla niej najwygodniejszy.
Jednym z przykładów miast, które już wdrażają system indywidualnej segregacji odpadów jest Ciechanów. W 2019 roku na osiedlu Płońska zainstalowano kilka specjalnych pojemników na odpady, które mieszkańcy mogli otwierać przy pomocy otrzymanych naklejek z indywidualnymi kodami. Rok pilotażu przyniósł – według włodarzy miasta – pozytywny efekt, ponieważ segregacja odpadów wśród mieszkańców wzrosła z niespełna 10 proc. do 90 proc.
Obecnie systemem jest objętych blisko 300 gospodarstw domowych. Każde z nich otrzymuje indywidualne kody, które umożliwiają otwarcie pojemnika i pozostawienie w nich posegregowanych odpadów. Na stronie ciechanowskiego urzędu wyjaśniono, że odpady z danego lokalu są automatycznie ważone po ich wrzuceniu. Klapy otwierają się po wczytaniu elektronicznie kodu QR mieszkania. Jak zachęcają pomysłodawcy systemu indywidualnej segregacji konstrukcja pojemników uniemożliwia też rozprzestrzenianie się odpadów, np. przy wietrznej pogodzie czy dostanie się do nich ptaków lub gryzoni.
Władze miejskie zachwalają system podkreślając, że pojemniki zlikwidowały też problem podrzucania odpadów spoza osiedla, ponieważ nie można do nich „dołożyć” odpadów bez posiadania kodu otwierającego urządzenia. Dodano, że systemowi towarzyszy też monitoring, który pozwala na weryfikację osób pozostawiających odpady przy pojemnikach.
Minister Kurtyka dodał także, że obecna nowelizacja ma umożliwić m.in. wydawanie decyzji zezwalających niektórym gminom na odstępstwo od czterofrakcyjnej selektywnej zbiórki odpadów. Chodzi dokładnie o zbiórkę w podziale na: papier, szkło, metale i tworzywa sztuczne oraz bioodpady.
Tłumaczył, że uzyskanie ewentualnego odstępstwa od selektywnego zbierania odpadów komunalnych w podziale na frakcje określone w ustawie, zgodnie z unijną dyrektywą, będzie ewentualnie udzielane w formie decyzji, po spełnieniu określonych wymagań.
Decyzja zezwalająca na odstępstwa, która będzie wydawana przez Ministra Klimatu i Środowiska, ma mieć charakter wyjątkowy, może zostać wydana na wniosek gminy, i nie może zagrażać osiągnięciu poziomów recyklingu odpadów.