Jak wygląda nadzór właścicielski w KGS? Jaka jest jakość obsługi prawnej spółek zależnych? Te pytania nasuwają się w świetle zamieszania prawnego w sprawie sprawozdania finansowego i z działalności Zarządu ZZZ (Zamojskich Zakładów Zbożowych) za rok 2022/23.
Sprawozdanie bez podpisu Łukaszewicza
Przypomnijmy, w czerwcu 2023 roku rezygnację złożył dotychczasowy prezes Zamojskich Zakładów Zbożowych – Dariusz Danilewicz, a nowym Członkiem Zarządu i p.o. Prezesa od 1 sierpnia 2023 roku został Jacek Łukaszewicz. W takiej sytuacji sprawozdanie finansowe za rok 2022/23 powinien podpisać nowy Zarząd. Tymczasem sprawozdanie finansowe i Zarządu podpisał Członek Zarządu Grzegorz Wróbel i były Prezes Dariusz Danilewicz, którego specjalnie wezwano na tą okazję. Prezes Łukaszewicz nie złożył wówczas uzasadnienia odmowy podpisu ani żadnego innego oświadczenia niezgodnie z art.52 ust.2b ustawy rachunkowości.
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów nie podpisanie sprawozdania finansowego jest naruszeniem art.77 pkt.2 ustawy o rachunkowości, ale podpisanie po terminie może być uznane za okoliczność łagodząca. To jednak stanowisko sprzed nowelizacji ustawy, wprowadzający art.52 ust.2b przewidującej możliwość podpisu tylko przez jednego z członków zarządu pod warunkiem złożenia odpowiednich oświadczeń.
Neo-sprawozdanie finansowe i neo-opinia biegłego
Po ujawnieniu tej okoliczności 21 maja 2023 roku przez nasz portal, 27-28 maja 2024 roku sporządzono nowe sprawozdanie finansowe i sprawozdanie zarządu. To ostatnie zostało podpisane tym razem jednoosobowo przez Jacka Łukaszewicza, zawiera 37 zamiast 36 stron, rozmiar pliku jest większy, dopisano na koniec jedno zdanie (Zawarcie umowy pożyczki z Krajową Grupą Spożywczą w dniu 31.08.2023 r.). 28 maja biegły rewident (KPW Audytor) wydał opinię (?), a dokumenty złożono w Repozytorium Dokumentów Finansowych. Równocześnie usunięte zostały wcześniej złożone sprawozdanie finansowe, sprawozdanie zarządu i opinię biegłego rewidenta.
Po zatwierdzeniu nie można poprawić sprawozdania finansowego
Zgodnie z art. 54 ustawy o rachunkowości, poprawki do sprawozdania finansowego można wprowadzać przed zatwierdzeniem sprawozdania. Po jego zatwierdzeniu nie ma już takiej możliwości – wykryte błędy muszą zostać uwzględnione w księgach rachunkowych roku, w którym je zauważono. Skoro nie ma możliwości poprawki sprawozdania finansowego, to też nie można zmienić jego daty (a to właśnie uczyniono). Poprawkę można by dokonać tylko w przypadku braku zatwierdzenia.
Sprawozdanie zatwierdzone, choć wadliwe
Zgromadzenie wspólników obligatoryjnie powinien sprawdzić czy sprawozdanie finansowe podpisali wszyscy członkowie zarządu. Jeśli nie wszyscy członkowie podpisali sprawozdanie i nie wyjaśnili braku podpisu, a zgromadzenie wspólników podejmie uchwałę o jego zatwierdzeniu, to tym samym podejmuje czynność która może zostać uchylona przez sąd.
Wskazuje na to wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19.07.2018 roku sygn. akt XXVI GC 830/17. W sprawie tej wspólnik wniósł o uchylenie uchwał zatwierdzających bilans, rachunek strat i zysków, wskazując m.in. że:
Sąd badając zasadność pierwszego żądania na podstawie art. 249 k.s.h. uznał, iż zachodzą przesłanki do uchylenia uchwały nr (…)… W tym momencie należy zgodzić się z poglądem wyrażonym w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie, iż „w interes spółki godzi uchwała zgromadzenia wspólników zatwierdzająca sprawozdanie niepodpisane przez jednego z członków zarządu” ( wyrok SA w Szczecinie z dnia 24 kwietnia 2014 r. sygn. akt VIII GC 320/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl)… należało stwierdzić, iż uchwała, która została podjęta na podstawie niepodpisanego sprawozdania finansowego godzi w interes spółki, a co za tym idzie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.
Należy zauważyć, że wyrok ten wydano w poprzednim stanie prawnym.
W przypadku Zamojskich Zakładów Zbożowych, rada nadzorcza zaopiniowała a zgromadzenie wspólników (zarząd Elewarru) podjęło uchwałę zatwierdzającą sprawozdanie finansowe za rok 2022/23 w dniu 12 grudnia 2023 roku. Sprawozdanie podkreślmy było podpisane przez jednego uprawnionego członka zarządu, ale brakowało załączonego stosownego oświadczenia.
Dodajmy, że zgromadzenie wspólników ma tylko 6 miesięcy od końca roku obrotowego na zatwierdzenie sprawozdania finansowego, czyli wówczas do 31 grudnia 2023 roku, a ponadto Elewarr był jeszcze zobowiązany w tym samym terminie do zatwierdzenia sprawozdania skonsolidowanego (czyli Elewarr + ZZZ).
Na dzień obecny W RDF nadal figuruje uchwała z 12 grudnia 2023 roku.
Neo-Zgromadzenie Wspólników?
Dodatkową okolicznością jest fakt nieprawidłowej obsady Zgromadzenia Wspólników ZZZ czyli Zarządu Elewarru. Uchwałę zatwierdzającą sprawozdanie podjął zarząd Elewarru w składzie 2-osobowym tj. ówczesnego prezesa i członka oddelegowanego przez Radę Nadzorczą do pełnienia funkcji w zarządzie.
Przypomnijmy, iż w lipcu 2023, rada nadzorcza oddelegowała jednego z członków rady (Mariusza Obszyńskiego) do czasowego pełnienia funkcji w zarządzie. Choć umowa spółki, przepisy K.S.H. (te ostatnie odnoszą się do spółek akcyjnych) a także wyroki sądowe i doktryna wyraźnie określają, że można być oddelegowanym jedynie na 3 miesięcy i tylko w sytuacji zawieszenia lub innych przyczyn uniemożliwiających pełnienie funkcji przez członka zarządu, rada nadzorcza przedłużyła dwukrotnie kolejne czasowe oddelegowanie do wykonania funkcji w zarządzie. Na dzień 12 grudnia, było już po pierwszym przedłużeniu. Zgodnie z art.58 k.c. czynność prawna mające na celu obejście przepisów prawa jest nieważna. Dodajmy, że powyższa sytuacja nastąpiła przy akceptacji KGS tj. właściciela Elewarru.
Tym niemniej sprawozdanie zatwierdził organ, co do którego można mieć wątpliwości odnośnie prawidłowej obsady.
Nadzór, prawnicy i zarząd ZZZ nic nie zauważyli?
Sprawozdania sporządzone przez ZZZ zatwierdzone uchwałą w grudniu 2023 musiały być przedmiotem weryfikacji dokonanej przez departament nadzoru właścicielskiego i obsługi spółek KGS kierowanej przez prawnika dyrektora Rafała Małeckiego, a także przez obsługę prawną Elewarru. I nie zauważyli braku podpisu, braku oświadczenia, nie wskazali wadliwości prawnej?
Po ujawnieniu sprawy przez zyciestolicy.com.pl, sporządzono nowe sprawozdania finansowe, z działalności zarządu i opinię biegłego rewidenta (tym samym potwierdzono wadliwość sprawozdania). I znów osoby odpowiedzialne za nadzór prawny i właścicielski nie podniosły kolejnej nieprawidłowości, tj. że po zatwierdzeniu sprawozdania nie można dokonać w nich jakichkolwiek korekt?
Zgłoszenie nowych sprawozdań do Repozytorium Dokumentów Finansowych dokonała Aleksandra Adamczuk, a osobą podpisującą zgłoszenie jak wynika z RDF był Krzysztof Kryszczuk – czyli prezes ZZZ od 10.06.2024 roku.
A wystarczyłoby samo oświadczenie?
W momencie złożenia nowych sprawozdań w maju 2024 roku, Jacek Łukaszewicz pełnił równocześnie funkcję p.o. prezesa Zamojskich Zakładów Zbożowych i prezesa Elewarru (dotychczasowego właściciela ZZZ). 21 maja 2024 Elewarr podpisał umowę notarialną warunkowej sprzedaży 100% udziałów ZZZ – Krajowej Grupie Spożywczej. 11 czerwca KOWR poinformował, iż nie skorzysta z prawa pierwokupu na podstawie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, a 13 sierpnia 2024 Sąd wydał postanowienie o zmianie danych wspólników w KRS. Nowym właścicielem jest dziś KGS.
A zatem wciąż obowiązujące są uchwały z grudnia 2023 roku o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok 2022/23 i sporządzenie nowych sprawozdań wydaje się prawnie wątpliwe.
Jedynie co mógł uczynić prezes Łukaszewicz, to podpisać istniejące sprawozdania (tj. bez zmiany daty sporządzenia). Tymczasem podpisał sprawozdanie z nową datą, a sprawozdanie z działalności zarządu zostało zmienione także w treści. Departament Nadzoru Właścicielskiego i Obsługi Spółek KGS nie zająknął się jednak nad niezgodnością dokumentów korporacyjnych.
Na marginesie nowe sprawozdanie finansowe, z działalności zarządu i opinia biegłego (ile nowa opinia kosztowała?) były całkowicie zbędne, wystarczyło bowiem złożyć oświadczenie, zgodnie z art.52.2b ustawy o rachunkowości, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie. Jak informuje Ministerstwo Finansów nie obowiązuje żaden wzór oświadczenia i może być sporządzone w formie papierowej (podpisanej własnoręcznie). Aż dziw, że prawnicy tej możliwości nie podpowiedzieli.
Teraz panuje chaos prawny.
Cała sprawa pokazuje jak było zarządzane ZZZ.
I taki Łukaszewicz jest pretendentem w trwającym jeszcze konkursie na stanowisko prezesa KGS, który w tym roku obrotowym może odnotować 600 mln zł straty i aplikował na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. surowców czyli cukru nie mając w swojej dotychczasowej karierze (PZZ Stoisław, ZZZ i Elewarr) do czynienia z tym produktem.
– stwierdza jeden z naszych rozmówców w KGS.
W przypadku wyboru na wiceprezesa ds. surowców, „wygryzie” wieloletniego menedżera KSC/KGS Marka Derezińskiego.
W kontekście tej sprawy, aktualne wydaje się także pytanie o fachowość nadzoru właścicielskiego KGS oraz obsługi prawnej w podmiotach zależnych.
