Większość Greków chce, aby Niemcy zapłaciły za zniszczenie ich kraju w czasie II wojny światowej. Według badań prowadzonych przez różne ośrodki poparcie dla reparacji wynosi od 90 procent (badanie dla kanału telewizyjnego Alpha oraz gazety Elefterotypia), do aż 97 procent (Uniwersytet Ekonomiczny w Atenach).
O sprawie jest znów głośno w przypadającą w tym roku 80. rocznicę napaści Niemiec na Grecję. Grecka komisja parlamentarna oszacowała wielkość szkód wojennych, jakie Niemcy spowodowały w tym kraju na co najmniej 289 miliardów euro.
Uważam, że niemiecki rząd powinien spełnić nasze żądania. Są one historycznie i moralnie usprawiedliwione. Naziści palili całe wioski i miasta, zamordowali tysiące osób. Trudno coś takiego puścić w niepamięć
– powiedział 34-letni dziennikarz Antonis Lianos mieszkający w mieście Elassona, położonym blisko góry Olimp.
Podobnie myśli 26-letnia prawniczka Maria Makedon.
Roszczenia Grecji są w pełni uzasadnione. Nie można tak po prostu zapomnieć o spustoszeniu zasianym w Grecji przez dwie wojny światowe, które pochłonęły setki tysięcy ofiar. Nasza gospodarka została zniszczona. Do tego należy dodać powojenny kryzys polityczny, w wyniku którego w 1946 roku wybuchła w Grecji wojna domowa. Jestem pewna, że nasz kraj byłby o wiele bardziej dziś rozwinięty gdyby te wojny nigdy nie miały miejsca
– powiedziała Makedon.
Dodaje, że żądania Grecji nigdy nie straciły swojej legalności, a ich spełnienie przez Berlin byłoby aktem głębokiego humanitaryzmu.
Jestem pewna, że Niemcy są świadomi zbrodni popełnionych przez swoich przodków. Dlatego wierzę, że jeśli spojrzą na to z szerszej perspektywy na pewno zgodzą się na nasze żądania. To ważne, żeby takie państwo jak Niemcy zrozumiało powagę sytuacji i uznało konsekwencje swoich czynów. Przecież wszystkim zależy na tym, aby tego rodzaju sytuacje nigdy się już nie powtórzyły.
Pradziadek Makedony był ciężko ranny na froncie albańskim, wieś babci została kilkakrotnie zbombardowana, a dziadek jako dziesięcioletni chłopiec był świadkiem rozstrzelania partyzantów. „Cała rodzina doświadczyła biedy i głodu. Dobrze by było gdyby ci, którzy przez to musieli przejść, dostali zadośćuczynienie za swoje cierpienia teraz, póki jeszcze żyją” – uważa prawniczka.
Podczas gdy jej rodzina i przyjaciele nie wierzą, aby tak się stało ponieważ „widzą jakie nastawienie ma niemiecki rząd do tego tematu”, Makedon wierzy, że jest to możliwe, pod warunkiem że rząd grecki nie będzie siedzieć z założonymi rękami.
Kilka lat temu rząd grecki opracował solidny plan akcji mający na celu wszczęcia negocjacji z Berlinem na ten temat. Niestety, Niemcy odmówiły ich podjęcia, twierdząc, że sprawa niemieckich długów wojennych została dawno rozwiązana. Zdaję sobie sprawę z faktu, że sytuacja jest skomplikowana prawnie i że Niemcy próbują znaleźć jak najwięcej wymówek, żeby nam odmówić, ale musimy o to walczyć. Sukces jest możliwy.
Dwudziestoletnia studentka prawa z Salonik Eliza o wojennych doświadczeniach swojej rodziny usłyszała od prababci.
Mój prapradziadek walczył na froncie, praprababcia zginęła w czasie bombardowania wioski Spylia niedaleko Larissy. Przed wojną to była duża wieś licząca ponad 500 mieszkańców ale już nigdy nie podniosła się całkowicie z wojennych zniszczeń. Obecnie żyje tam około 150 osób
– opowiada Eliza.
Bez względu na to ile czasu upłynęło roszczenia Grecji są w dalszym ciągu ważne
– podkrteśla Eliza.
Przyznaje jednak, że Niemcy są ważne dla greckiej gospodarki więc „rząd próbuje być dyplomatyczny”. I zaraz też dodaje, że wg niej, nawet w mediach greckich ten temat nie zajmuje tyle miejsca ile powinien.
Brakuje projektów informujących młodych ludzi zarówno w Grecji jak i w innych państwach na temat tego, co się działo podczas wojny w naszym kraju. Młodzi ludzie nie zdają sobie sprawy z tego jak bardzo nasz naród ucierpiał
– zauważa Lianos.
Nawet nasze wysiłkom dyplomatycznym brakuje spójnej taktyki.
I Lianos i Eliza uważają, że szanse Grecji na uzyskanie odszkodowań wojennych od Niemiec zwiekszą się jeśli zmieni się tam rząd i do władzy dojdą Zieloni i Lewica, czyli partie ostro krytykujące nieustępliwe stanowisko Berlina wobec greckich roszczeń.
Niemcy najechały Grecję i Jugosławię 6 kwietnia 1941 roku. Do 1944 roku SS i Wehrmacht dokonywały licznych masakr. Publiczne masowe egzekucje nazywano odwetem za ataki partyzanckie. W wojnie zginęły dziesiątki tysięcy greckich cywilów. W samych Atenach zmarło z głodu ponad 40 tys. Greków. Grecki przemysł został zniszczony w 80 proc.
Grecka komisja parlamentarna oszacowała wielkość szkód wojennych, jakie Niemcy spowodowały w tym kraju na co najmniej 289 miliardów euro, wliczając w to przymusową pożyczkę, której Grecja musiała w czasie okupacji udzielić bankowi Deutsche Reichsbank. W czerwcu 2019 roku rząd kierowany przez premiera Aleksisa Ciprasa zwrócił się do Niemiec o negocjowanie reparacji. Rząd dzisiejszego konserwatywnego premiera Kyriakosa Micotakisa potwierdził w nocie dyplomatycznej w styczniu 2020 r., że kwestia reparacji jest dla Grecji otwarta.
Strona niemiecka te żądania odrzuca. Dla rządu federalnego w Berlinie kwestia reparacji została prawnie i politycznie sfinalizowana traktatem Dwa plus Cztery z 1990 roku, zawartym między RFN, NRD i czterema byłymi mocarstwami okupacyjnymi: USA, Związkiem Radzieckim, Francją i Wielką Brytanią. Traktat otworzył drogę do zjednoczenia Niemiec, ale nie ma w nim wyraźnej wzmianki o reparacjach.
Kwestia pozostaje otwarta, dopóki nasze żądania nie zostaną spełnione. Te roszczenia są ważne i aktywne i będą dochodzone wszelkimi sposobami
– powiedział rzecznik greckiego MSZ Aleksandros Papaioannou niemieckiej agencji dpa.
PAP/AS
Grecja wciąż żąda od Niemiec 289 miliardów euro reparacji za zniszczenia wojenne
