Czy Mirosław Chojecki chociaż pośmiertnie otrzyma Krzyż Wolności i Solidarności (KWIS)? Mało prawdopodobne.
Moralnie za śmierć Mirka Chojeckiego (podkreślam MORALNIE) odpowiada były prezes IPN Szarek,
– uważa Edmund Lajdorf, były działacz opozycji antykomunistycznych.
Wyraz rozgoryczenia wynikłego z zastosowania absurdów ustawowych dot. byłych działaczy opozycji antykomunistycznej?
Kontrowersyjny zapis
W 2010 roku w wyniku zmiany ustawowej wprowadzono tzw. Krzyż Wolności i Solidarności, które miało być nadawane działaczom opozycji antykomunistycznej. Przy ustanowieniu orderu wprowadzono zapis, iż nie mogą otrzymać Krzyża, osoby:
co co do których w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu zachowały się dokumenty wytworzone przez nie lub przy ich udziale, w ramach czynności wykonywanych przez nie w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji.
Celem przepisu miało być wyeliminowanie z grona odznaczonych osób, które współpracowały z SB. Nikt jeszcze nie podejrzewał wówczas, że przepis ten będzie stosowany w sposób absurdalny, nie celowościowy.
W 2015 roku ten sam zapis znalazł się ustawie o działaczach opozycji antykomunistycznej. Już wówczas Stowarzyszenie Walczących o Niepodległość 1956-89 w trakcie prac parlamentarnych zwracało uwagę na niebezpieczeństwo, iż taki zapis może być zinterpretowany w sposób niewłaściwy, czyli dokumentacyjny, a to oznacza że dokumenty SB zawierający nieprawdę będą stanowiły podstawę do odmowy statusu działacza opozycji a także Krzyża Wolności i Solidarności.
Wkrótce okazało się, że obawy Stowarzyszenia nie były bezpodstawne. IPN rozkładał ręce, twierdząc że nie jest uprawniony do badania prawdziwości treści dokumentów, a sądy administracyjne potwierdzały tą interpretację (nie uwzględniano nawet orzeczenia sądów uznających za zgodne z prawdą oświadczenia lustracyjne). Sam fakt istnienia jakiegoś dokumentu (także nieprawdziwy, fantazyjny) stał się wystarczającą podstawą do odmowy.
Wystąpienia Stowarzyszenia Walczących o Niepodległość 1956-89 do parlamentu i prezydenta, by zmienić zapisy na lustracyjne były odrzucane.
Ofiarami tych zapisów stali się znani działacze tacy jak Mirosław Chojecki, Daniel Alain Korona, Edmund Lajdorf, Krystyna Sobierajska i wiele innych. Dochodzi do całkowitego absurdu. Z jednej strony Mirosławowi Chojeckiemu przyznano Order Orła Białego, Danielowi Alain Koronie sąd okręgowy w Warszawie przyznał odszkodowanie uznając że działał na rzecz niepodległości Polski i był wrogiem ustroju PRL, a Sbek w postępowaniu karnym przyznał że Krystyna Sobierajska nie współpracowała, a równocześnie odmawiano im statusu działacza oraz Krzyża Wolności i Solidarności. Co więcej odmawiając sam IPN przyznawał w decyzjach ww. że ich:
działalność i postawa zasługuje na podziw i najwyższy szacunek.
Podwójna lustracja
Odnośnie Edmunda Lajdorfa, Sąd Okręgowy w Warszawie 21.10.2009 roku zauważył, że:
w nadesłanej przez IPN dokumentacji nie ma bliższych danych… (…) ewentualnej współpracy, ani dokumentów potwierdzających… podjęcie współpracy (…), ani nawet jakichkolwiek dalszych zapisów (…), potwierdzających choćby pośrednią tę lakoniczną i nieprecyzyjną informację zawartą w pojedynczym dokumencie źródłowym… sporządzonym w formie elektronicznej. Sąd …uznał, że ostatecznie w żaden sposób nie może to skutkować odmowa przyznania wnioskodawcy świadczeń restytucyjnych na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy rehabilitacyjnej.
Prezes IPN dr Jarosław Szarek. Warszawa, dnia 18 października 2018 r. DECYZJA NR 5869/OP/ 2018”.
Stwierdzam, że Pan Edmund Lajdorf, s. Czesława, (…)
1.nie był pracownikiem, funkcjonariuszem lub żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa i
2.w archiwach IPN – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu nie zachowały się dokumenty wytworzone przez niego lub przy jego udziale, w ramach czynności wykonywanych przez niego w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa. (…). …w uzasadnieniu decyzji zapis w ZSKO-88 został uznany w świetle ówczesnych przepisów ustawy o działaczach opozycji (…), jako wytworzony bez udziału wnioskodawcy. Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż w zasobie archiwalnym IPN nie odnaleziono dokumentów wytworzonych przez Wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w charakterze tw lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Brak jest również dokumentów świadczących o tym, że Wnioskodawca był pracownikiem, funkcjonariuszem lub żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa.) /-/ Prezes IPN dr Jarosław Szarek.
Poszukiwanie dokumentów Lajdorfa przez IPN trwa już od 2003 roku.
Lajdorfowi przyznano co prawda status działacza opozycji antykomunistycznej (2018 r.) ale KWIS już mu odmówiono i usunięto jego biogram z internetowej Encyklopedii Solidarności.
ZSKO lub inne ewidencje wystarczające dla uznania współpracy
By stan odmowy KWIS dla Lajdorfa nie budził prawnych wątpliwości, w 2019 roku dokonano nowelizacji ustawy. Grupa 63 posłów PIS pod przewodnictwem Piotra Mieczysława Babinetza złożyła podpisy pod wnioskiem o nowelizacja ustawy:
Waldemar Andzel; (-) Jan Krzysztof Ardanowski; (-) Iwona Arent; ( ) Piotr Babinetz; (-) Ryszard Bartosik; (-) Barbara Bartuś; (-) Joanna Borowiak; (-) Wojciech Buczak; (-) Lidia Burzyńska; (-) Witold Czarnecki; (-) Katarzyna Czochara; (-) Elżbieta Duda; (-) Jan Duda; (-) Barbara Dziuk; (-) Jacek Falfus; (-) Ewa Filipiak; (-) Leszek Galemba; (-) Jarosław Gonciarz; (-) Jerzy Wiesław Gosiewski; (-) Józefa Hrynkiewicz; (-) Alicja Kaczorowska; (-) Piotr Kaleta; (-) Jan Kilian; (-) Robert Kołakowski; (-) … Krajewski; (-) Leonard Krasulski; (-) Andrzej Kryj; (-) Bernadeta Krynicka; (-) Dariusz Kubiak; (-) Marek Kwitek; (-) Józef Leśniak;
(-) Krzysztof Maciejewski; (-) Jerzy Małecki; (-) Jerzy Materna; (-) Kazimierz Matuszny; (-) Andrzej Melak; (-) Anna Milczanowska; (-) (-) Jan Mosiński; (-) Kazimierz Moskal; (-) Adam Ołdakowski; (-) Anna Paluch; Marcin Porzucek; (-) Piotr Pyzik; (-) Urszula Rusecka; (-) Bogdan Rzońca; (-) Czesław Sobierajski; (-) Krzysztof Szulowski; (-) Ewa Szymańska; (-) Jacek Świat; (-) Robert Telus; (-) Ryszard Terlecki; (-) Ewa Tomaszewska; (-) Sylwester Tułajew; (-) Piotr Uruski; (-) Robert Warwas; (-) Jan Warzecha; (-) Michał Wojtkiewicz; (-) Grzegorz Adam Woźniak; (-) Tadeusz Woźniak; (-) Sławomir Zawiślak; (-) Jarosław Zieliński; (-) Maria Zuba; (-) Wojciech Zubowski.
Posłowie podpisujący się pod projektem prawdopodobnie nie domyślali się jaka jest prawdziwa przesłanka tej nowelizacji i z czym się ona wiąże. 6 marca 2019 r. projekt oficjalnie wpłynął do laski marszałkowskiej.
Zgodnie z projektem dodano zarówno w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej, o działaczach opozycji antykomunistycznej (art.4 ust.2) jak i w ustawie o orderach i odznaczeniach (art.15 ust.3a):
Przez dokumenty wytworzone przy udziale osoby … przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa rozumie się także pomoce ewidencyjne, takie jak dzienniki rejestracyjne, inwentarze archiwalne, karty ewidencyjne i Zintegrowany System Kartotek Operacyjnych organów bezpieczeństwa państwa, jeżeli potwierdzają fakt rejestracji jej w charakterze tajnego informatora lub pomocnika organów bezpieczeństwa państwa.”
Dodajmy, że te dokumenty rejestracyjne nie muszą być poparte żadnym dowodem potwierdzającym.
Uzasadniając ustawę, projektodawcy wskazali, że:
Doprecyzowania wymaga również przepis art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o Instytucie Pamięci regulujący udostępnienie kopi dokumentów dotyczących wnioskodawcy i wytworzonych przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w związku z jego pracą lub służbą w organach bezpieczeństwa państwa albo w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Dokonana zmiana pozwoli uniknąć wątpliwości interpretacyjnych dotyczących klasyfikowania dokumentów odnoszących się do udziału wnioskodawcy w wytworzeniu dokumentów.
Ze względu na spójność systemu prawa tego rodzaju zmiany wymagają analogiczne w treści przepisy art. 4 pkt 2 ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych jak również art. 15a ust. 3 ustawy o orderach i odznaczeniach.
Należy podkreślić, iż powołane wyżej ustawy wiążą się z ustanowieniem przywileju na wniosek lub rzecz osoby zainteresowanej (przyznaniem świadczenia pieniężnego w przypadku ustawy o działaczach, bądź przyznaniem odznaczenia Krzyż Wolności i Solidarności w przypadku ustawy o orderach i odznaczeniach) i nie ograniczają praw takiej osoby. Nie ulega wątpliwości, że kryteria odnoszące się do przyznania przywileju mogą i powinny być ostrzejsze niż w przypadku uregulowań ustawowych odnoszących się do ograniczania praw jednostki.
12 kwietnia 2019 roku Sejm przegłosował ustawę głosami PIS, Kukiz, Konfederacji, przeciw była wówczas tylko Nowoczesna, większość PO i PSL wstrzymało się od głosu), Senat nie wniósł poprawek a prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę.
W ten sposób wnioski o Krzyż Wolności i Solidarności ws. Edmunda Lajdorfa pisane/złożone w 2015 i 2018 roku przez Prezesa Stowarzyszenia ZZ FMO „Godność” Juliana Sekułę czyli jeszcze przed zmianą ustawy nie mogły zostać uwzględnione z powodu jednego fałszywego zapisu ZSKO-88.
Inicjatywa senacka zignorowana
W 2021 roku Senat (zdominowany przez ówczesną opozycję) zaproponował zmianę zapisu poprzez przyjęcie, że nie mogą otrzymać statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub Krzyża Wolności i Solidarności:
co do której ze znajdujących się w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu dokumentów, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów, nie wynika, że prowadziła z tymi organami współpracę określoną w art. 3a tej ustawy.”
W trakcie debaty senackiej wskazywano na casus Chojeckiego. Projekt ustawy skierowano do I czytania w Sejmie i … na tym zakończono jego procedowanie.
Po zdobyciu władzy w 2023 roku, obecna koalicyjna większość (KO-Lewica-PSL-PL2050), projektu nie ponowiła, nie zaproponowała także żadnych zmian w powyższych sprawach. Najwyraźniej nie miało to już dla nich znaczenia.
Nie mam siły już walczyć z IPN
Kilka lat temu w krótkiej telefonicznej rozmowie z Mirkiem usłyszałem „nie mam siły już walczyć z IPN„.
– stwierdza Edmund Lajdorf, którego zdrowie również podupadło w walce z IPNem o prawdę i sprawiedliwość.
Cześć Jego Pamięci
Teraz kiedy Chojecki nie żyje, czy pośmiertnie przyzna mu się status działacza i Krzyż Wolności i Solidarności? Dodajmy że poparł on kandydaturę Karola Nawrockiego na prezydenta, który nadaje ten order na wniosek IPN.
Czy większość parlamentarna zmieni absurdalne zapisy ustawowe, w wyniku których osoby, które nic nie robiły (brak dokumentów, tylko pseudo-świadkowie) otrzymują status działacza (lub KWIS), a wiele zasłużonych działaczy, którzy narażali się w czasach PRL dostają przysłowiowe … kopniaki? Czy prezydent pochyli się i przychyli do naprawy wadliwych rozwiązań?
