Rzeczniczka MSZ Rosji Maria Zacharowa oświadczyła, że Polska „nie chroni pamięci ani o ofiarach, ani o wyzwolicielach” i zarzuciła Polsce „rozpętanie wojny z pomnikami wyzwolicieli” spod okupacji hitlerowskiej podczas II wojny światowej.
Jak podała w poniedziałek rządowa „Rossijskaja Gazieta”, Zacharowa skomentowała w ten sposób na komunikatorze Telegram podpisanie przez prezydenta RP Andrzeja Dudę nowelizacji Kpa.
Przedstawicielka MSZ Rosji oznajmiła m.in., że „niemoralne jest oddzielanie pamięci o ofiarach od pamięci o tych, którzy oddali swoje życie za to, by tych było mniej”.
Niestety, Warszawa nie chroni pamięci ani o ofiarach, ani o wyzwolicielach, o czym mówimy od dawna
– oświadczyła rzeczniczka.
W tym samym komentarzu Zacharowa zarzuciła stronie polskiej „obłudę” w sprawie konkursu dotyczącego ekspozycji w Muzeum-Miejscu Pamięci na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze. Według Zacharowej rozmowy w tej sprawie „celowo były przeciągane”, a omówienie przez Międzynarodowy Komitet Sterujący udziału Rosji w tym projekcie „było odkładane”.
Zauważając, że w 2017 roku zapadła decyzja, by projekt kontynuować bez udziału Rosji, Zacharowa zadała pytanie:
Kto z nielicznych członków komitetu był przeciwny temu, by Rosja opowiedziała światu o historii Sobiboru?
Oświadczyła także, że koncepcja ekspozycji zaproponowana przez stronę polską nie zakładała wymieniania nazwiska Aleksandra Peczerskiego, oficera Armii Czerwonej, który był przywódcą powstania w Sobiborze.
Zacharowa przypomniała, że w 2019 roku trzy rosyjskie instytucje złożyły wnioski o udział w konkursie dotyczącym ekspozycji, ale otrzymały odmowę. Dodała, że instytucje te „jakoby nie zdołały udokumentować swoich kompetencji dotyczących tworzenia projektów wystawienniczych” i oświadczyła, że „wszystkich, którzy choć trochę zaznajomieni są z działalnością tych instytucji, szczerze rozśmieszy sformułowanie tej odpowiedzi”.
Władze Polski odpowiadała w przeszłości na argumenty strony rosyjskiej dotyczące ekspozycji w Muzeum-Miejscu Pamięci w Sobiborze. W 2017 roku wiceminister kultury Jarosław Sellin mówił, że nieprawdziwe są zarzuty Rosji, jakoby Polska nie zgodziła się na przyjęcie tego kraju do Międzynarodowego Komitetu Sterującego. Tłumaczył, że komitet powstał w 2008 roku, a Rosja zgłosiła akces do niego dużo później i w 2017 roku komitet ocenił, że „w ostatniej chwili nie ma sensu dokooptowywać kolejnego państwa” w jego skład.
Na miejscu byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze (Lubelskie) trwa obecnie ostatni etap budowy Muzeum–Miejsca Pamięci. Ma być ona zakończona w 2022 roku. Utworzenie nowego Muzeum–Miejsca Pamięci na terenie byłego obozu zagłady to inicjatywa podjęta przez Polskę, Holandię, Izrael i Słowację.
Obóz zagłady w Sobiborze funkcjonował od przełomu kwietnia i maja 1942 r. do października 1943 r. Wymordowano tu około 180 tys. Żydów z Polski, Holandii, Słowacji, Francji, Czech, Litwy, Rosji, Niemiec. Ginęli oni głównie w komorach gazowych, tuż po przywiezieniu do obozu. Początkowo ciała ofiar składano w masowych grobach, a od jesieni 1942 r. były one palone na rusztach wybudowanych na bazie szyn kolejowych.
14 października 1943 r. w obozie wybuchło powstanie, dzięki któremu zbiegło 300 osób, z czego około 60 doczekało końca II wojny światowej. Niedługo po tym Niemcy zlikwidowali obóz, wysadzając w powietrze budynek z komorami i demontując praktycznie wszystkie zabudowania. W Polsce w październiku 2013 roku przyznano odznaczenia byłym więźniom obozu, uczestnikom powstania. Aleksandr Peczerski został wówczas odznaczony pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej.
PAP/AS
