Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) Jan Józef Kasprzyk weźmie udział we wtorek na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w uroczystym apelu z okazji 96. rocznicy ustanowienia w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza.
Jak poinformował PAP Wydział Prezydialny UdSKiOR, „podczas uroczystości o godz. 13 głos zabierze minister Jan Józef Kasprzyk oraz dowódca Garnizonu Warszawa płk Tomasz Dominikowski”.
Ceremonia złożenia kwiatów oraz defilada Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego zakończą pierwszą część tegorocznych obchodów
– napisano.
Wyjaśniono, że po uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza „minister Kasprzyk złoży wiązankę kwiatów pod tablicą pamiątkową znajdującą się na ścianie budynku Dowództwa Garnizonu Warszawa, poświęconą pamięci Jadwigi Zarugiewiczowej – symbolicznej matki Nieznanego Żołnierza”.
To ona 29 października 1925 r. dokonała wyboru ciała jednego z trzech bezimiennych obrońców Lwowa celem pochowania go w grobowcu pod arkadami Pałacu Saskiego w Warszawie
– czytamy w informacji.
Przypomniano, że „29 października 1925 r. w obecności Komisji Ekshumacyjnej Jadwiga Zarugiewiczowa dokonała wyboru trumny z wydobytymi na Cmentarzu Orląt we Lwowie zwłokami Nieznanego Obrońcy Lwowa”.
Po otwarciu trumny okazało się, że wybór padł na żołnierza bez szarży, z maciejówką (w pozostałych dwóch trumnach znajdowały się zwłoki sierżanta i kaprala). Był to znak, że wybrano ochotnika, bowiem żołnierze regularnego wojska nosili rogatywki
– napisano.
Jak zaznaczono, „lekarz dokonujący oględzin orzekł, że pochowany miał przestrzeloną głowę oraz nogę”.
Były to przesłanki pozwalające uznać, iż poległ na polu chwały, oddając życie za Ojczyznę. Ustalono, iż był w wieku około 14 lat
– wyjaśniono.
Wybrane zwłoki Bohatera przewieziono ze Lwowa do Warszawy 1 listopada 1925 r. Następnego dnia trumna została złożona na lawecie armatniej, zaprzężonej w szóstkę koni. Kondukt żałobny prowadziła orkiestra oraz 30. Pułk Piechoty. Za trumną szli przedstawiciele rządu i wojska. Trasa z dworca kolejowego wiodła Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem i Krakowskim Przedmieściem przez Plac Zamkowy do Katedry św. Jana
– czytamy w informacji UdSKiOR.
Tam odprawiono uroczyste nabożeństwo, podczas którego przy katafalku stanęła warta honorowa – cztery posterunki oficerskie
– dodano.
Przypomniano, że „podczas uroczystego pogrzebu i złożenia prochów pod arkadami Pałacu Saskiego, zgodnie z programem uroczystości, kondukt żałobny, oprócz wojskowej asysty honorowej, stanowiły pary: dwójka dzieci żołnierzy poległych w obronie Lwowa, dwie wdowy oraz dwie matki, których synowie zginęli w walkach o Lwów w czasie wojny polsko-bolszewickiej (Jadwiga Zarugiewiczowa i Bronisława Widt)”.
W informacji UdSKiOR przypomniano, że Jadwiga Zarugiewiczowa z domu Karczewska urodziła się w 1878 r. w rodzinie polskich Ormian.
Jej najstarszy syn Konstanty zginął w 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej w bitwie pod Zadwórzem, nazywanej „Polskimi Termopilami”
– napisano.
Jak wyjaśniono, „pięć lat później matkę bohaterskiego obrońcy Lwowa poproszono o wskazanie trumny z bezimienną ofiarą walk, która miała zostać złożona w warszawskim Grobie Nieznanego Żołnierza”.
Jadwiga Zarugiewicz zmarła w Suwałkach 16 maja 1968 roku. W 2016 r. decyzją prezydenta RP Andrzeja Dudy została pośmiertnie odznaczona Orderem Odrodzenia Polski i spoczęła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
PAP/AS
Pałac Saski – najważniejszy z symboli nieodbudowanej Warszawy